Czym jest kapitał zakładowy?

Kapitał zakładowy to podstawowy element struktury finansowej każdej spółki kapitałowej, który odgrywa kluczową rolę w procesie jej zakładania oraz późniejszego funkcjonowania. Mówiąc najprościej, jest to kwota zadeklarowana przez wspólników (udziałowców lub akcjonariuszy) przy rejestracji spółki, która ma służyć jako pierwotne źródło finansowania działalności przedsiębiorstwa.

Kapitał zakładowy może zostać wniesiony do spółki w dwóch formach:

• W formie pieniężnej, czyli w gotówce lub przelewem na konto spółki.
• W formie aportu, czyli wkładów niepieniężnych – mogą to być np. maszyny, urządzenia, samochody, nieruchomości, prawa autorskie czy akcje innych spółek.

Wartość kapitału zakładowego ustalana jest w umowie (dla spółki z o.o.) lub statucie (dla spółki akcyjnej) i zostaje ujawniona w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Dzięki temu informacja ta jest dostępna publicznie – co ma znaczenie m.in. dla kontrahentów i wierzycieli.

Jaką funkcję pełni kapitał zakładowy?

Kapitał zakładowy pełni kilka istotnych funkcji:

• Funkcja organizacyjna – umożliwia formalne utworzenie spółki. Bez wniesienia kapitału zakładowego nie można zarejestrować spółki w KRS.
• Funkcja finansowa – stanowi pierwsze źródło finansowania działalności, zanim spółka zacznie generować przychody.
• Funkcja gwarancyjna – kapitał zakładowy jest pewną formą zabezpieczenia interesów wierzycieli spółki. W przypadku trudności finansowych może stanowić podstawę do pokrycia zobowiązań.
• Funkcja udziałowa – wysokość wniesionego kapitału często odzwierciedla proporcje udziałów w spółce oraz zakres uprawnień wspólników (np. prawa głosu, udział w zyskach, decyzyjność).

Minimalna wysokość kapitału zakładowego – ile wynosi?

Wysokość minimalnego kapitału zakładowego zależy od formy prawnej spółki. Przykładowo:

• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) – minimalny kapitał zakładowy to 5 000 zł.
• Spółka akcyjna (S.A.) – minimalny kapitał zakładowy to 100 000 zł.
• Prosta spółka akcyjna (P.S.A.) – minimalny kapitał zakładowy wynosi tylko 1 zł, co czyni tę formę spółki atrakcyjną dla startupów i początkujących przedsiębiorców.

Warto pamiętać, że chociaż przepisy określają minima, nic nie stoi na przeszkodzie, aby kapitał był wyższy – szczególnie jeśli planowane są większe inwestycje lub firma chce wzbudzić większe zaufanie na rynku.

Czy można zmienić wysokość kapitału zakładowego?

Tak – kapitał zakładowy może być podwyższany lub obniżany w toku działalności spółki, jednak każda taka zmiana wymaga odpowiedniej procedury i wpisu do KRS. Zmiana wysokości kapitału zakładowego zazwyczaj pociąga za sobą konieczność zmiany umowy lub statutu spółki oraz może mieć skutki podatkowe i organizacyjne.

Kapitał zakładowy a odpowiedzialność wspólników

W spółkach kapitałowych (sp. z o.o., S.A., P.S.A.), wspólnicy nie odpowiadają własnym majątkiem za zobowiązania spółki – odpowiedzialność ogranicza się do wysokości wniesionych wkładów. Oznacza to, że ryzyko związane z działalnością gospodarczą jest ograniczone do wysokości kapitału zakładowego (i ewentualnych dopłat, jeśli tak przewiduje umowa).